‘गणेशमान सिंहजस्ता नेताहरूको स्मृति दिवस सरकार आफैंले मनाउनुपर्छ’

काठमाडौं । प्रमुख प्रतिपक्षी दल नेपाली कांग्रेसका नेता एवम् पूर्वमन्त्री तीर्थमान डंगोलले गणेशमान सिंहजस्ता राजनेताहरुको स्मृति दिवस सरकार आफैंले मनाउनुपर्ने बताएका छन् । बीपी कोइराला, गणेशमान सिंह, मनमोहन अधिकारी, गिरिजाप्रसाद कोइरालाजस्ता नेताहरुलाई स्मरण गरेर अघि बढे मुलुकले राम्रो दिशा पाउने उनले बताएका छन ।

२०४६ सालको जनआन्दोलनका सुप्रिम कमाण्डर गणेशमान सिंहको १०५ औं जन्मजयन्तिको अवसरमा आइतबार काठमाडौंको शान्ति वाटिकामा आयोजित एक कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्दै कांग्रेस नेता डंगोलले सो कुरा बताएका हुन् ।

वामपन्थीहरुसँग सहकार्य गरेर २०४६ सालको जनआन्दोलन सफल बनाउन नेतृत्वदायी भूमिका निर्वाह गरेका गणेशमान सिंहलाई कम्युनिष्ट नेतृत्वको वर्तमान सरकारले बेवास्ता गरेको भन्दै उनले असन्तुष्टिसमेत जनाएका छन । नेपालका प्रथम जननिर्वाचित प्रधानमन्त्री बीपी कोइराला, पहिलो कम्युनिष्ट प्रधानमन्त्री मनमोहन अधिकारी, गणेशमान सिंह र गिरिजाप्रसाद कोइरालाको स्मृतिमा सरकार आफैंले औपचारिक कार्यक्रम आयोजना गर्नुपर्ने उनले बताएका छन ।

गणेशमान सिंह तथा जनआन्दोलन शहिद स्मृति शान्ति प्रतिष्ठानले आयोजना गरेको सो कार्यक्रममा कांग्रेस नेताहरु ध्यानगोविन्द रञ्जित, भिमसेनदास प्रधान, सबुज बानियाँलगायतले गणेशमान सिंहको निःश्वार्थ र समर्पणभावअनुसार नेताहरु अघि बढे मुलुकले राम्रो दिशा पाउने धारणा राखे ।

को हुन् गणेशमान ?

काठमाडौंको खानदानी परिवारमा जन्मिएका गणेशमान सिंहले १९९७ सालमा स्थापना भएको नेपालको पहिलो राजनीतिक पार्टी प्रजा परिषदको सदस्य भई राणा शासन हटाउने राजनीतिमा आफूलाई होमेका थिए । भद्रगोल जेल फोडेर भागेपछि भारत प्रवासमा गएको बेला बीपी कोइरालासँग मिलेर उनले २००३ सालमा नेपाली कांग्रेस स्थापना गरेका थिए ।

काठमाडौंको शान्तिवाटिकास्थित गणेशमान सिंहको शालिक
२००७ सालको क्रान्तिका एक अगुवाका रूपमा उनले बीरगञ्ज मोर्चामा सशस्त्र संघर्ष गरेका थिए । संघर्षका हिसाबले बीपी कोइरालाभन्दा बढी समयसम्म देशमा प्रजातन्त्र बहाली र पुनरबहालीका लागि समर्पित गणेशमान सिंह सैद्धान्तिक हिसाबले बीपीका अनुयायी र सबैभन्दा ठूला समर्थकका रूपमा चिनिन्छन् ।

पहिलो जननिर्वाचित सरकारमा वरिष्ठ मन्त्रीसमेत बनेका गणेशमानले २०१७ सालमा प्रजातन्त्र खोसिएपछि आठ वर्ष निरन्तर काराबासको सजायँ भोगे । जेलमा कठोर यातना पाउँदा पनि गोपनियता नखोलेको र आफ्नो लक्ष्यमा दृढ रहेपछि उनलाई ‘लौह पुरुष’ (फलाम जस्तो कठोर मानिस०को उपमा दिइयो ।

आठ वर्षे काराबासपछि पुनः प्रवासमा राजनीतिक संगठन विस्तार गरी २०३३ सालमा बीपीसँगै उनी राष्ट्रिय मेलमिलापको नीति लिएर स्वदेश फर्किएका थिए । तर, तत्कालीन पञ्चहरूबाट बीपीसँगै उनलाई पनि मृत्युदण्डको सजायँ सुनाएको थियो । उनले २०३६ सालको विद्यार्थी आन्दोलन र जनमत संग्रहमा नेतृत्वदायी भूमिका निर्वाह गरेका थिए ।

बीपीको निधनपछि कांग्रेसको सर्वोच्च नेताका रूपमा गणेशमानले २०४२ सालको सत्याग्रह आन्दोलन सुरु गरेका थिए । १९९७ सालदेखि अनवरत राजनीतिमा समर्पित कडा स्वभाव र जुझारू व्यक्तित्वका धनी गणेशमानले २०४६ सालमा राष्ट्रिय जनआन्दोलनमा नेतृत्वदायी भूमिका खेलेका थिए ।

जनआन्दोलन पश्चात तत्कालीन राजा वीरेन्द्र शाहले गणेशमान सिंहलाई प्रधानमन्त्री बन्न आग्रह गरेका थिए । तर उनले प्रधानमन्त्री बन्न अस्वीकार गरी आफ्नो साथी कृष्णप्रसाद भट्टराईलाई प्रधानमन्त्री बनाएका थिए ।

वामपन्थी दलसँग सहकार्य गरेर जहानियाँ राणा शासन अन्त्यको भूमिका खेलेका कांग्रेस नेता गणेशमान सिंहलाई ‘सर्वमान्य नेता’को रुपमा स्मरण गरिन्छ ।